مدهامّتان: علوم و معارف قرآن و حدیث

متنی که اینک می آید، اولین قسمت پاسخ به سئوالی راجع به وجوه برتری اسلام بر ادیان دیگر است. اصل سئوال و اولین قسمت پاسخ آن به قراری است که در پی می آید.

سئوال

به نام خدا و با سلام خدمت استاد

برتری اسلام نسبت به سایر ادیان در چیست؟ کدام آیات قرآن متکفل تعالیم برترساز اسلام است؟ آیا این تعالیم مربوط به قرآن است یا مربوط به پیامبر؟ به عبارت دیگر چه نقصی در ادیان قبلی وجود داشت که اسلام آن را مرتفع کرد؟ آیا اسلام دین کامل است و دیگر جایی برای کامل شدن باقی نمانده است؟

با سپاس

پاسخ

به نام خدا و با سلام

اگر ما بخواهیم، از نگاه درون دینی و با تکیه بر آیات قرآن به وجوه برتری دین اسلام بر ادیان پیشین بپردازیم، می توانیم، آن آیاتی را مورد ملاحظه قرار دهیم که نگاه انتقادی به ادیان پیشین داشته است. برخی از آیاتی که حاکی از برتری اسلام بر ادیان پیشین است، از این قرار است:

1. سهله و سمحه بودن شریعت اسلام

دین اسلام دین آسانی است و آن سخت گیری های ادیان پیشین را ندارد؛ چنان که آمده است:

الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیلِ یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِثَ وَ یَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَ الْأَغْلالَ الَّتی‏ کانَتْ عَلَیْهِمْ فَالَّذینَ آمَنُوا بِهِ وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (اعراف، 157)؛ همانان که از این فرستاده، پیامبر درس نخوانده- که [نام‏] او را نزد خود، در تورات و انجیل نوشته مى‏یابند- پیروى مى‏کنند [همان پیامبرى که‏] آنان را به کار پسندیده فرمان مى‏دهد، و از کار ناپسند باز مى‏دارد، و براى آنان چیزهاى پاکیزه را حلال و چیزهاى ناپاک را بر ایشان حرام مى‏گرداند، و از [دوش‏] آنان قید و بندهایى را که بر ایشان بوده است برمى‏دارد. پس کسانى که به او ایمان آوردند و بزرگش داشتند و یاریش کردند و نورى را که با او نازل شده است پیروى کردند، آنان همان رستگارانند.

و در جای دیگر آمده است:

لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما کَسَبَتْ وَ عَلَیْها مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسینا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَیْنا إِصْراً کَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا أَنْتَ مَوْلانا فَانْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ (بقره، 286)؛ خداوند هیچ کس را جز به قدر توانایى ‏اش تکلیف نمى‏کند. آنچه [از خوبى‏] به دست آورده به سود او، و آنچه [از بدى‏] به دست آورده به زیان اوست. پروردگارا، اگر فراموش کردیم یا به خطا رفتیم بر ما مگیر، پروردگارا، هیچ بار گرانى بر [دوش‏] ما مگذار هم چنان که بر [دوشِ‏] کسانى که پیش از ما بودند نهادى. پروردگارا، و آنچه تاب آن نداریم بر ما تحمیل مکن و از ما درگذر و ما را ببخشاى و بر ما رحمت آور سرور ما تویى پس ما را بر گروه کافران پیروز کن.

همین طور در جای دیگر آمده است:

یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدینَ * وَ کُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلالاً طَیِّباً وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ (مائده، 87-88)؛ اى کسانى که ایمان آورده ‏اید، چیزهاىِ پاکیزه ‏اى را که خدا براى [استفاده‏] شما حلال کرده، حرام مشمارید و از حدّ مگذرید، که خدا از حدّ گذرندگان را دوست نمى‏دارد و از آنچه خداوند روزىِ شما گردانیده، حلال و پاکیزه را بخورید، و از آن خدایى که بدو ایمان دارید پروا دارید.

پیامبر اسلام(ص) نیز به عثمان بن مظعون که از همسرش به جهت عبادت فاصله گرفته بود، فرمود:

یا عثمان لم یرسلنی الله تعالى بالرهبانیة ولکن بعثنی بالحنیفة السهلة السمحة، أصوم و اصلی و ألمس أهلی، فمن أحب فطرتی فلیستن بسنتی ومن سنتی النکاح (کافی، 5/ 494)؛ ای عثمان، خدای تعالی مرا به رهبانیت (دنیاگریزی) نفرستاده؛ بلکه به دین حق گرای سهل و آسان فرستاده است. من در عین حالی که روزه می گیرم و نماز می گزارم، با همسرم آمیزش می کنم؛ پس هر که سرشت مرا دوست دارد، به شیوه من رفتار کند و از جمله شیوه من، آمیزش با همسر است.