باسمه تعالي
ضمن عرض سلام و احترام، از تناقضاتي كه در كلام حضرتعالي به نظر مي رسد اين است كه از يك طرف معتقديد كه آيات در سوره ها به ترتيب نزول جا سازي شده اند و از طرف ديگر مدام از آشفتگي و بي نظمي تاريخي آيات سخن مي گوييد:
اين که در تفاسير به شيوه مشهور نيز به ترتيب نزول يا بستر و اسباب نزول قرآن توجه مي شود و بنابراين اهتمام به اين امور لزومي ندارد، به تفسير تنزيلي روي آورد، سخن ناصوابي است؛ چون خيلي تفاوت هست ميان اين که تمام يک متن تاريخي به ترتيب تاريخي مرتب و مطالعه شود تا اين که آن متن به صورتي آشفته و بي نظم تاريخي قرار داشته باشد و آنگاه بخواهيم، در ميان آن آشفتگي ها و بي نظمي ها نظم و ترتيب پيدا کنيم. ترديدي نمي توان داشت که اگر اطلاعات تاريخي به ترتيب تاريخ وقوع مرتب باشد، به کشف واقعيات تاريخي و حتي فهم متون تاريخي کمک فراوان مي کند.
اشكال دوم اينكه از يك طرف وحدت موضوعي آيات را نمي پذيريد و از طرف ديگر معتقديد كه آيه اليوم اكملت لكم دينكم در سوره مائده ناظر به آيات اوليه سوره فتح است كه ميان آنها فاصله افتاده است.
در صورت امكان اين ابهام را روشن فرماييد.
با تشكر
بسمه تعالي
استاد گرامي
ضمن عرض سلام و احترام، به نظر شما چه انگيزه اي سبب شده است تا صحابه ترتيب سوره هاي قرآن را تغيير دهند و بر خلاف نزول مرتب سازند؟
استاد گرامي جناب آقاي دكتر نكونام
ضمن عرض سلام و احترام با مطالعه نظرات حضرتعالي به نوعي تناقض در گفتارتان بر خورد نمودم كه تقاضاي رفع ابهام دارم. در خلال نقد هايتان فرموده ايد:
نظر من در خصوص ترتيب قرآن اعم از آيات و سوره ها اين است که پيامبر اسلام(ص) ترتيب نزول را تأييد و توقيف کرده اند. بر اين اساس، ترتيب آيات در سوره ها که اکنون هم موافق نزول است، مورد تأييد و توقيف پيامبر اسلام(ص) تلقي مي شود؛ اما ترتيب سوره ها که بر خلاف نزول است، مورد تأييد و توقيف آن حضرت دانسته نمي شود.
از اين عبارت چنين استفاده مي شود كه حضرتعالي ترتيب آيات در سوره ها را توقيفي مي دانيد. اما از سخنان عبارت ديگرتان اجتهادي بودن ترتيب آيات در سوره ها استفاده مي شود:
اعتراض ائمه(ع) بايد چگونه باشد؟ آيا اين که امام علي(ع) مصحفش را به ترتيب نزول نوشت و به مردم عرضه کرد، دليل مخالفت او با ترتيب مصحف کنوني نيست؟ آيا اين که آورده اند، وقتي امام زمان ظهور کند، مصحف موجود را منسوخ مي کند و مصحف امام علي(ع) را که بر خلاف ترتيب موجود است، رايج مي کند، اعتراض به ترتيب موجود نيست؟
در صورت امكان ابهام موجود را بر طرف نماييد.
ضمن عرض سلام و احترام؛ اينكه شما مي فرماييد: به عقيده من هيچ آيه اي بر خلاف نزول قرار نگرفته است؛ آيا منظورتان در مصحف كنوني است؟ يا منظورتان در مصحف اصلي است كه پس از اجتهاد صحابه به شكل كنوني در آمده است؟
