باعث افتخار است که هنوز افرادي هستند که بدون حبّ و بغض به حقايق مي نگرند و خودِ پيشين را به نقد مي کشند و اين چه خوش نعمتي است.

و بايد درود فرستاد به آن هايي که حدود 20 سال پيش، عين اين حرف ها را زدند و چه تاوان ها که براي اين امر نپرداختند. و بايد انصاف را رعايت کرد و ورود حضرتعالي را به جرگه ي دين دارانِ نوانديش تبريک گفت که فهمِ خود از دين را هر روز وارسي مي کنند تا مدابا معرفت ديني به گزافه گويي دچار شود. و بايد از اين حرکت شجاعانه و عالمانه ي شما استقبال کرد و از زبان مولانا گفت:

اي جان پسنديده، جوييده و کوشيده/ پرهات بروئيده، پرهات مبارک باد

اميدوارم، معادله ي فقه = دين -که در سطور پايانيِ مقاله ي حاضر آثارِ اين انديشه ديده مي شود- نيز تعديل شده تا جا براي ديگر معارفِ ديني نيز در انديشه ي شما گشوده شود تا تصويري جامع تر از دين تصوير شود؛ چرا که فقه وسيله اي براي حفظ گوهر دين و ديانت است نه بالعکس و فقه است که در گروِ دين است نه دين در گروِ فقه.

و يک سوال: اگر اکنون شما معتقديد که (به هر دليل يا علت) در قرآن خطاهاي علمي يافت مي شود و به عبارت دقيق تر، قرآن مصون از خطا نيست، حال چگونه مي توان ادعاهاي ماوراي اين جهانيِ قرآن (از جمله: معاد) را صحيح دانست. نگاه کلاسيک به قرآن در تبيين اين امر (از آن جا که تمام قرآن را صحيح قلمداد کرده و معتقد است در قرآن هيچ گونه خطايي يافت نمي شود) مشکلي ندارد.

يا حق؛