مدهامّتان: علوم و معارف قرآن و حدیث

آنچه اینک ملاحظه می کنید، متن دفاعیه سرکار خانم لیلا منصوری از پایان نامه کارشناسی ارشد خود است با عنوان «معناشناسی تاریخی و توصیفی آیه در قرآن» به راهنمایی اینجانب و مشاورت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای رحمان ستایش نوشته شده است و ان شاء الله در سه شنبه این هفته ساعت 2 بعد از ظهر در واحد خواهران دانشگاه قم دفاع می شود.

با سلام و احترام خدمت همه ی حاضرین در این جلسه، نخست شایسته می دانم، از زحمات استاد محترم جناب آقای دکتر نکونام که در نوشتن این پایان نامه قدم به قدم مرا راهنمایی و یاری نموده و با سعه صدر اشکالات آن را یاد آور شدند، تشکر و قدردانی کنم. همچنین از استاد گرامی­ام جناب آقای رحمان ستایش که با ارشادات خود، باعث سرعت و سهولت کار شدند، سپاسگزارم.

نیز از سرکار خانم دکتر غروی که وقت خود را برای مطالعه این پایان نامه صرف کردند، متشکرم. همین طور از آقای دکتر مفتح نماینده محترم تحصیلات تکمیلی و ناظر شکلی پایان نامه کمال تشکر دارم.

این پایان نامه درباره معناشناسی تاریخی و توصیفی آیه در قرآن است. پایان نامه حاضر مشتمل بر هشت فصل است:  

در فصل اول، به مفاهیم و دیگر مباحث کلی پایان نامه پرداخته شده است.

فصل دوم، به معناشناسی تاریخی واژه آیه اختصاص دارد. در آن روشن شده است که در دوره قبل از نزول معنای بقایای منزلگه یار معمول ترین کاربرد واژه آیه بوده و در دوره نزول قرآن این معنا رنگ می بازد و به معانی نشانه و علامت، عبرت، نشانه قدرت خدا و مانند آنها به کار می رود.

در فصل سوم، به معنا شناسی توصیفی واژه آیه پرداخته شده و دو وجه معنایی نشانه قدرت خدا در طبیعت و نشانه قدرت انسان بررسی گردیده است. منتها در مورد وجه معنای نشانه قدرت انسان در طبیعت تنها یک شاهد قرآنی به چشم می خورد. سایر موارد به معنای نشانه قدرت الهی اند. در بررسی های این فصل، آشکار شده است که همنشین های آیه گروهی از نشانه های ارضی، سماوی و انفسی اند و البته بهترین وساده ترین راه برای شناخت خداوند همین نشانه های طبیعی است. ناگفته نماند که راه های خداشناسی بسیار زیاد است و نشانه های طبیعی بهترین و ساده ترین راه برای شناخت خداوند به شمار می رود.

در فصل چهارم، به وجه دیگر آیه یعنی نشانه قدرت الهی در وحی ها پرداخته شده و همنشین هایی از جمله سمع، تلی، قصص و قول بشر تعیین کننده این وجه معنایی اند.

در فصل پنجم، وجه معنایی معجزه بررسی شده است و همنشین هایی که چنین معنایی را متعیّن می سازند، الفاظ و افعالی نظیر ذهب، ارسل، اتی و بعث به شمار می آید.

در فصل ششم، آیاتی بحث انگیزی که در آنها آیه به معنای معجزه به کار رفته، نظیر آیه 92 سوره یونس و آیه 12 سوره قمر و آیه 7 سوره یوسف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در فصل هفتم، به مترادفات آیه در تمامی وجوه پرداخته شده و مواردی چون ذکر، حکمت، کتاب الله، کلام، هدی، سلطان، بینه، شریعت و عمارت بررسی شده است.

آخرین فصل، به معناشناسی توصیفی «آیه» در «آیه نسخ» اختصاص یافته و در آن نسخ و انساء برخی از احکام یهود و نیز تغییر قبله بررسی شده است.

به امید آن که توانسته باشیم، قدم هایی هرچند لرزان اما امیدوار در راه قرآن برداشته باشیم.

با تشکر از سعه صدر حضار گرامی

_____________________________________

بعد التحریر: بحمد الله جلسه دفاع با موفقیت برگزار شد و نمره 19 با درجه عالی به سرکار خانم لیلا منصوری تعلق گرفت. برای ایشان توفیقات بیش از پیش از خدای بزرگ خواهانیم.